Wat is ‘groene’ IT? Krauwer geeft een definitie: “Dat gaat over wat bedrijven kunnen doen om het energiegebruik van datacenters te verkleinen en het belang van circulaire elektronica.” Maar het concept gaat nog verder. “Doordat er programma’s als MS Teams waren en alle applicaties in de cloud stonden, kon men tijdens de coronacrisis gemakkelijk thuiswerken. Dit is nog steeds gemeengoed. Het maakt veel professionals flexibel in waar zij hun werk uitvoeren en bovendien bespaart het emissies omdat het woon-werkverkeer beperkt.”

Digitale oplossingen

Krauwer ziet dat er veel stappen worden gezet in de ontwikkeling van digitale oplossingen die bijdragen aan het halen van het klimaatakkoord en de Sustainable Development Goals. Bijvoorbeeld visualisatie. “Klimaatregeling in gebouwen kun je digitaliseren. Die ontwikkeling gaat nog een stap verder met kunstmatige intelligentie. Daarmee kun je temperatuur en vochtigheid aansturen. Je kunt het zelflerend maken, waardoor er bijvoorbeeld alleen warme lucht wordt aangevoerd op plaatsen waar het nodig is en op het moment dat het nodig is. Daarmee kun je veel energie besparen. Ook in de industrie worden grote slagen gemaakt. Daar maakt men gebruik van zogenaamde digital twins. Dat zijn digitale representaties van fysieke machines en processen. Deze maken het mogelijk om op voorhand te toetsen of een bepaalde aanpassing leidt tot minder energiegebruik. Met slimme software kunnen architecten nog voor de bouw van een pand bepalen wat het meest energiezuinige ontwerp is. Bijvoorbeeld: hoe de zon op een pand valt, heeft een effect.”

Waken voor het reboundeffect

Ondanks alle mooie initiatieven die er zijn, is er ook voorzichtigheid geboden, stelt Krauwer. “Sinds de oermens zijn we al bezig met efficiencyslagen. Meestal is het resultaat daarvan geweest dat we niet evenveel produceren, maar juist meer. Op het moment dat je digitale oplossingen gebruikt om processen efficiënter te laten verlopen, moet je er niet voor zorgen dat er een gigantisch reboundeffect ontstaat. Door dat effect gaan mensen fors meer consumeren en zijn er daardoor onderaan de streep evenveel of meer emissies. Dat kun je je niet permitteren in deze situatie. De anderhalve graad opwarming van de aarde is al praktisch onhaalbaar, terwijl we nu alles rigoureus anders moeten doen.”

“IT-beslissers zijn nu nog gewend om te kijken naar de mooiste software. Het is bijna speelgoed.” 

Vermindering van de bulkproductie

Krauwer hoopt dat organisaties radicaal anders kijken naar het gebruik van grondstoffen. Ook door het gebruik van technologie. “Ik ben heel benieuwd wat de generatieve AI-golf uiteindelijk bewerkstelligt. Het is nu makkelijk om customized ontwerpen te genereren, voor bijvoorbeeld kleding of andere producten. Op het moment dat je hyperpersonalisatie kunt toepassen, is het niet meer nodig om eindeloos grote collecties kleding te produceren. Ik hoop dat generatieve AI zorgt voor een vermindering van de bulkproductie en een focus op het individu. Daarbij is het zaak om de productie efficiënt in te regelen. Ik weet zeker dat mensen daar nieuwe businessmodellen voor verzinnen.”

Grote ecologische voetafdruk

Toch zitten er ook wel weer haken en ogen aan het gebruik van generatieve AI. “Mensen, inclusief ikzelf, doen niet alleen maar nobele dingen met bijvoorbeeld ChatGPT. Wij stellen de gekste vragen en gebruiken het voor de lol. Wij weten dat de ecologische voetafdruk van dit soort tools behoorlijk groot is. Al wordt daar niet heel transparant over gedaan. Uit een bekend onderzoek bleek dat een groot natural language processing-model tijdens de trainingsfase evenveel uitstoot als vijf Amerikaanse auto’s tijdens hun hele levensduur. Dat is inclusief de productie van de auto’s. Dergelijke modellen worden steeds groter en ze worden opnieuw getraind om überhaupt maar bij te blijven. ChatGPT kan de wereld duiden tot 2021, maar dat is niet voor altijd houdbaar. Je moet blijven updaten en dus blijven uitstoten. Toch moet je daar ook niet te negatief over doen door altijd maar te wijzen naar de ecologische voetafdruk. Het is wel belangrijk dat je hier een gebalanceerd beeld over hebt. Weeg de kosten af tegen de baten van IT, bijvoorbeeld in termen van ecologische impact.”

Julia Krauwer: “Weeg de kosten af tegen de baten van IT.” 

Cloud te duur

Krauwer ziet dat de IT-markt mooie stappen zet in de verduurzaming. “Grote cloudbedrijven hebben onlangs aangegeven dat ze hun servers langer willen gebruiken. Ik verwacht dat ze daarmee andere partijen inspireren. De ontwikkeling dat organisaties workloads steeds meer onderbrengen in de cloud, gaat niet veranderen. Maar ik hoor wel steeds meer geluiden dat organisaties de cloud een beetje duur vinden. Dat komt omdat ze vanuit de belofte van eindeloos kunnen opschalen en flexibiliteit te veel capaciteit hebben ingekocht. Organisaties kijken veel kritischer naar wat ze allemaal in de cloud hebben draaien en komen vanuit kostenoverweging tot de conclusie dat ze iets minder nodig hebben. Ook dat is ‘groene’ IT. Niet meer gebruiken of inkopen dan dat je nodig hebt.”

Sustainable software

De sector banker merkt op dat IT-beslissers in organisaties op het vlak van duurzaamheid het meest kritisch kijken naar datacenters. “Tevens is er een sterke focus op cloud- en hostingproviders. Ook hardware suppliers worden kritisch bekeken. Software blijft onderbelicht. Dat is logisch, want het heeft niet de naam heel emissie-intensief te zijn. Het is wel de reden dat de datacenters bestaan. Ik verwacht dat er de komende tijd veel meer aandacht komt voor sustainable software. Deze software zit zo in elkaar dat deze bijvoorbeeld minder rekenkracht gebruikt. Of minder dataverkeer in gang zet. Het gros van IT-beslissers is nu nog gewend om te kijken naar de mooiste software en hardware met de meest spectaculaire specificaties. Het is bijna speelgoed. Bij veel van hen speelt het onderwerp duurzaamheid nog niet. Op het moment dat de jongere generaties steeds meer posities in organisaties innemen waar beslissingen worden genomen, wordt het onderwerp belangrijker. De nieuwe generatie IT’ers neemt de holistische benadering mee in hun IT-strategie. Dat betekent dat je niet alleen meer gaat sturen op functionaliteit en beschikbaarheid, maar dat je ook gaat kijken naar de ecologische voetafdruk.”

Niet meer gebruik dan nodig

In basis vindt Krauwer het niet nodig om allerlei moeilijke oplossingen uit de kast te trekken om je ecologische voetafdruk te verkleinen. “Zorg ervoor dat je niet meer gebruikt dan nodig. Dat geldt voor software die je on premise hebt draaien. En voor wat je allemaal inkoop in de cloud. Kan het benuttingspercentage van servers omhoog? Kan het aantal servers dat je hebt draaien naar beneden? Dat is een beetje het oude paradigma: met het oog op beschikbaarheid een flinke slag om de arm houden. Men is niet zo opgegroeid met het idee van rightsizing. Elk datacenter dat extra wordt gebouwd, heeft weer invloed op de biodiversiteit. Het is zaak dat we bewuster omgaan met onze resources.”